„Książnica Polska” Sp. z o.o. to sieć zrzeszająca ponad 40 księgarń na terenie całej Polski. O firmie rozmawiamy z Wiceprezesem Zarządu – panem Jerzym Okuniewskim.
Jesteście jedną z najstarszych firm na polskim rynku księgarskim i jedną z niewielu, która do dziś jest finansowana z czysto polskiego kapitału. Proszę powiedzieć, jakie były początki przedsiębiorstwa i jakie momenty były najważniejsze w jego rozwoju?
„Książnica Polska” sp. z o.o. rozpoczęła działalność w 1992 r. Preludium poprzedziło szereg działań wcześniejszych. Od stycznia 1950 r. na terenie obecnego woj. warmińsko-mazurskiego prowadziło działalność Państwowe Przedsiębiorstwo „Dom Książki” w Olsztynie. W szczytowym okresie, tuż przed transformacją ustrojową i gospodarczą w Polsce, w czerwcu 1989 r., firma zarządzała 63 księgarniami. Już w pierwszych miesiącach rozpoczętej transformacji ustrojowo-gospodarczej sieć 18 państwowych „Domów Książki” została poddana procesom prywatyzacji. W grudniu 1990 r. 47 pracowników „Domu Książki” w Olsztynie utworzyło spółkę z ogr. odp. pod obecną nazwą „Książnica Polska”. Drugim bardzo ważnym krokiem jaki podjęto, było – niejako oddolne- sprywatyzowanie jeszcze w działającej państwowej firmie kolejnych 21 księgarń. Na bazie wielkiej euforii po zmianie ustroju w 1989 r. udało nam się szybko ów proces przeprowadzić. W lutym 1992 r. nowo utworzona „Książnica Polska” podpisała umowę, na mocy kórej przejęła majątek byłego już P.P. „Dom Książki” w Olsztynie. W międzyczasie wykupiliśmy od ówczesnych samorządów jeszcze kilka lokali handlowych, w których nadal funkcjonowały nasze księgarnie. W ocenach późniejszych środowiska rynku książki, prywatyzacja byłego olsztyńskiego „DK” była najbardziej efektywna spośród przedsiębiorstw tworzących dawne państwowe „Domy Książki” - większość z nich zniknęła po latach z księgarskiej mapy Polski. Jedynie „Książnica Polska” funkcjonowała i funkcjonuje normalnie, rozwijając swoją działalność i sieć księgarską. Warto też podkreślić, że z upływem minionych 26 lat działalności „Książnicy Polskiej” zmieniała się także gruntownie liczba i struktura udziałowców firmy. Spółka aktualnie liczy prawie 2 razy mniej udziałowców – zaledwie 26. Zmiany zaszły także w strukturze udziałów. Z poprzednio rozdrobnionej struktury udziałowej w kapitale Spółki, z biegiem czasu wyłonili się liderzy udziałowi Spółki: prezes zarządu i dyrektor zarządzający dysponują aktualnie ponad 70% tego kapitału. Daje to m.in. rękojmie wyrazistości i efektywnego zarządzania Spółką i jej perspektyw rozwojowych.
W sieci Książnicy Polskiej znajduje się ponad 40 księgarń. Czy mogą Państwo opowiedzieć nam o oferowanych produktach i usługach?
W sieci „Książnicy Polskiej” aktualnie prowadzą działalność 43 księgarnie, w tym 3 placówki partnerskie funkcjonujące w ramach Programu Wsparcia „Partnerstwo dla Księgarń”. Program ten może okazać się bardzo korzystny dla utrzymania działalności księgarń i „Książnica Polska” będzie go aktywizować, rozwijając w ten sposób swoją firmową sieć księgarń. Zasoby lokalowe „Książnicy Polskiej” to ponad 8,5 tys. m2, w tym około połowa przypada na powierzchnie własne. W naszych księgarniach prowadzona jest sprzedaż książek, stanowiąca około ¾ całkowitej sprzedaży firmy, sprzedaż artykułów papierniczo-piśmiennych, szkolnych i biurowych (20% potencjału sprzedażowego), artykuły kreatywne i inne artykuły (upominkowo-świąteczne, gry itp.). Księgarnie „obudowane” są też usługami przyciągającymi naszych klientów. To m.in. program lojalnościowy „Czytaj”, rosnąca szybko sprzedaż internetowa, bony towarowe/książkowe i karty podarunkowe, aktywność komunikacyjna księgarń wobec swoich klientów. W niektórych księgarniach sprzedaż prasy i tzw. artykułów kioskowych, tworzenie miejsc „aktywnego wypoczynku” dla klientów w celu dłuższego zatrzymania w lokalu, tworzenie w niektórych księgarniach aneksów dla dzieci, liczne spotkania z autorami, wydawcami i tzw. ciekawymi ludźmi.
Perłą sieci jest olsztyńskie Centrum Książki usytuowane w samym sercu miasta. 4 kondygnacje w 6-cio kondygnacyjnym budynku zajmuje największa w regionie i jedna z największych w Polsce księgarnia. Co sprawiło iż Państwa firma odniosła tak duży sukces i zyskała zaufanie swoich klientów?
Wiodącą placówką księgarską w firmie jest zespół księgarń „Centrum Książki”, składający się z księgarni wydawnictw popularnonaukowych i naukowych, księgarni literackiej (z aneksem dziecięcym) i salonu artykułów papier-biuro-szkoła. „Centrum Książki” funkcjonuje w 6-kondygnacyjnym budynku firmy przy pl. Jana Pawła II, w samym centrum Olsztyna. Centrum zajmuje powierzchnię ponad 1,5 tys. m2, jest największą placówką w Olsztynie i regionie i jedną z największych w kraju. Notuje co miesiąc ponad 11 000 transakcji kupna-sprzedaży a realizowany poziom sprzedaży to blisko 5 mln zł w roku. Księgarnie odwiedza rocznie blisko 500 tys. osób. W stałej ofercie posiada pełny wachlarz produkcji wydawniczej z ostatnich kilku latach. Księgarnia prowadzi też tzw. Scenę Literacką, na której organizowanych jest rocznie kilkadziesiąt eventów w postaci m.in. spotkań autorskich, spotkań z wydawcami, spotkań z tzw. ciekawymi ludźmi, spotkań z dziennikarzami, dyskusji itp. Warto też uzupełnić, że 31 grudnia przyszłego roku księgarnia obchodzić będzie 70 rocznicę swojego nieprzerwanego funkcjonowania. Trzeba też uzupełnić, że w budynku, w którym funkcjonuje „Centrum Książki”, mieści się m.in. siedziba władz (zarządu i biura) firmy. Jest to niezwykle ważne miejsce na kulturalnej i edukacyjnej mapie Olsztyna, znane właściwie każdemu olsztyniakowi.
Wasze księgarnie znajdują się na terenie całej Polski. Proszę powiedzieć, co jest najważniejsze w Państwa działalności? Co jest strategicznym potencjałem Państwa firmy?
Jak już wspomniałem wcześniej, nasza firma dysponuje siecią 43 księgarń rozlokowanych na terenie całej Polski. Najwięcej placówek znajduje się, co oczywiste, na terenie województwa warmińsko-mazurskiego – łącznie 21. Poza tym, nasze księgarnie ulokowane są w Warszawie, Ostrołęce, Mińsku Maz., Przasnyszu, Siedlcach, Tarnowie, Nowym Sączu, Krakowie, Zabrzu, Wrocławiu, Bolesławcu, Gorzowie Wlkp., Poznaniu, Obornikach, Szczecinie, Lublinie, Świdniku i Wyszkowie. O pozycji naszej firmy na polskim rynku książki decydują przede wszystkim: profesjonalizm działania, stabilność, przewidywalność i wiarygodność (w szczególności płatnicza), jej sukcesywny rozwój i wnoszenie do branży rozmaitych nowinek. Natomiast strategicznym potencjałem firmy są przede wszystkim nasi pracownicy: profesjonalni, uczciwi i rzetelni w kontaktach zarówno z klientami jak i naszymi partnerami i handlowymi.
Proszę powiedzieć, ile osób pracuje w tym momencie nad coraz większym sukcesem, który odnosi firma?
W firmie aktualnie pracuje 125 osób, z tego 2 osoby stanowią zarząd „Książnicy Polskiej”. 10 osób to pracownicy administracji i biura handlowego, natomiast 113 osób to pracownicy księgarń oraz dodatkowe 7 osób w księgarniach partnerskich. Ponad 75% pracowników legitymuje się wykształceniem wyższym, a pozostali wykształceniem średnim. Od ponad 10 lat do pracy w firmie przyjmujemy wyłącznie kandydatów z wykształceniem wyższym. Około 20% pracowników księgarń posługuje się językami obcymi, za znajomość których otrzymują specjalne dodatki płacowe. Kadra księgarzy jest bardzo stabilna, co w tym zawodzie ma szczególne znaczenie – dobrym, profesjonalnym księgarzem zostaje się po mniej więcej 6 latach nieprzerwanej pracy. Poziom fluktuacji nie przekracza 4-6% rocznie.
Współpracują Państwo ze stałymi dostawcami. Czy chcieliby Państwo szczególnie wyróżnić któreś firmy?
Nasza firma współpracuje z ponad 1000 kontrahentów – wydawców, hurtowników i producentów. W asortymencie książek ścisłe i długoletnie (od 1999r.) więzy współpracy łączą nas z największą polską hurtownią książek – OSDW Azymut w Warszawie. To nasz najważniejszy i największy partner handlowy w obszarze książki. Współpracujemy też bezpośrednio z ponad 200 wydawcami książek. Chyba najlepiej współpracuje nam się ze Społecznym Instytutem Wydawniczym Znak z Krakowa. Oferta tematyczna i tytułowa tego wydawnictwa jest bardzo szeroka – m.in. oficyna wydaje prozę, eseje i poezję zarówno polską, jak i zagraniczną, książki non-fiction, wydawnictwa naukowe, akademickie i filozoficzne, literaturę faktu, książki religijne, a od niedawna także literaturę dziecięcą. Główni partnerzy handlowi z branży pozawydawniczej to przede wszystkim hurtownia Monika Michała Skoniecznego w Bydgoszczy i Hurtownia B&S ze Szczecina. Z hurtowniami tymi współpracujemy efektywnie w zakresie zaasortowania naszych księgarń w artykuły szkolne, biurowe, dekoracyjne i kreatywne oraz w komputerowe materiały eksploatacyjne.
Czy mają Państwo w planach kolejne inwestycje związane z dalszym rozwojem księgarń?
Inwestowanie w firmę to właściwie proces ciągły, który towarzyszy jej działaniu nieprzerwanie od początku istnienia. Inwestycje to przede wszystkim remonty, modernizacje i rozwój sieci księgarskiej w celu tworzenia jak najlepszych warunków dla obsługi i wygody klientów odwiedzających nasze księgarnie, optymalnego zaasortowania księgarń i prezentowania oferty wydawniczej i innych artykułów, a także ich wizaż. Od kilku lat aktywnie inwestujemy w to, co nazywamy nowymi technologiami na rynku. Pamiętajmy, ze obecny, a zwłaszcza przyszły „konsument” książek, a także nabywca innych artykułów i asortymentów, coraz płynniej migruje pomiędzy różnymi kanałami zakupowymi. To nie tylko własna sieć księgarń stacjonarnych, ale przede wszystkim internet i inne mobilne kanały zakupowe. A więc owa wielokanałowość sprzedaży (m.in. e-commerce, budowanie doświadczeń naszych klientów poprzez bezpośrednie interakcje w księgarniach stacjonarnych itp.), nowe technologie dla księgarzy, stwarzające możliwość zaspokajania rosnących szybko aspiracji i potrzeb klientów wyrażających się potrzebami wygody, profesjonalizmu i sprawności obsługi – to cele zasadnicze. Tak więc inwestowanie w nowe rozwiązania, poszerzające usługi dla naszych klientów – to inwestycje już wdrażana, a także plany na najbliższe lata. Również nadal będziemy prowadzić działania na rzecz dalszego rozwoju ilościowego i jakościowego naszej sieci.
Którzy z Państwa klientów są najważniejsi i dlaczego?
Oczywiście najważniejsi dla naszej firmy są klienci indywidualni, dzięki którym realizujemy 90% naszego potencjału sprzedażowego. Nasze księgarnie rocznie odwiedza 3,5-4 mln osób. Realizujemy w tych księgarniach ponad 1,2 mln transakcji kupna-sprzedaży. Kluczem jest więc umiejętność dotarcia/pozyskania nowych klientów i utrzymywania już „zadomowionych”. Właśnie m.in. wielokanałowość sprzedaży bardzo temu sprzyja. Tak więc musimy koncentrować się na kliencie, realizowaniu jego potrzeb i oczekiwań, wzbudzaniu w nim nowych potrzeb, tworzeniu dobrych doświadczeń zakupowych i doświadczeń z księgarzami i miejscami ich pobytów. Uczymy naszych księgarzy, że każdego klienta należy traktować jako ambasadora swojej księgarni. We współczesnym świecie mamy do czynienia z tym, co nazwać można byłoby klientocentryzmem a więc wsłuchiwanie się w ich potrzeby, wygodę, właściwą obsługę i to, co nazywamy personalizacją.
Czy angażują się Państwo w działalność pozabranżową, jak na przykład akcje charytatywne, imprezy sportowe i kulturalne?
Wspieramy przede wszystkim wszelkie (głównie lokalne) inicjatywy szkół, firm i organizacji, zmierzające do zainteresowania książką i rozwojem czytelnictwa. I tak m.in. jesteśmy od wielu lat fundatorem Nagród Literackich Magazynu Literackiego Książki. Jesteśmy też od niemal samego początku głównym sponsorem Literackiej Nagrody Warmii i Mazur „Wawrzyn Literacki”. Nagrody książkowe fundujemy też w rozmaitych konkursach. Swego czasu – kilka lat temu- wspieraliśmy finansowo olsztyńską I-ligową drużynę piłki nożnej OKS Stomil Olsztyn.
Jakimi nagrodami, tytułami i wyróżnieniami mogą i chcą się Państwo pochwalić?
Nasza firma nie należy do możnych tego świata. Z tych też względów nie otrzymywaliśmy w przeszłości jakichś szczególnie wielkich wyróżnień. Czym więc możemy się pochwalić?:
od 2004 r. „Książnica Polska” należy do elitarnego klubu „Gazele Biznesu”. Ostatnie potwierdzenie przez dziennik „Puls Biznesu” o przynależności do tego klubu miało miejsce w 2014 r.
Kilkakrotnie wyróżniani byliśmy tytułami „Gepardy Biznesu”.
Honorowani byliśmy także tytułami „Firma Godna Zaufania” i „Diamentami” magazynu Forbes.
Posiadamy też różne certyfikaty i wyróżnienia nadane przez Marszałka Woj. Warmińsko-Mazurskiego oraz inne wyróżnienia branżowe.