W sierpniu 2020 roku weszła w życie ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Ma ona trzy cele: ratowanie firmy, udzielenie tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego oraz umożliwienie właściwej restrukturyzacji.
Przewidziana w ustawie pomoc jest skierowana do bardzo szerokiego grona właścicieli firm, a podstawowym warunkiem jej otrzymania jest łączne spełnienie warunków określonych przez artykuł 141 ust. 1 ustawy „Prawo restrukturyzacyjne” i przez artykuł 11 ustawy „Prawo upadłościowe”. W pierwszym przypadku konieczne jest, aby przedsiębiorca podjął działalność w danym sektorze przynajmniej trzy lata przed dniem złożenia wniosku restrukturyzacyjnego udzielenie pomocy publicznej, ponadto pomoc w ramach ustawy nie może być udzielana firmom działającym w branży górniczej i hutniczej, działającym na rynkach, na których występuje strukturalna nadprodukcja oraz należącym do grup kapitałowych ( z pewnymi wyjątkami). Drugi warunek zakwalifikowania się do otrzymania pomocy to spełnienie kryterium niewypłacalności w rozumieniu ustawy „Prawo upadłościowe”. Oznacza to, że przedsiębiorstwo musi spóźniać się w realizowaniu swoich zobowiązań finansowych przez okres co najmniej trzech miesięcy lub zobowiązania muszą przekraczać wartość jego majątku i stan ten musi się utrzymywać przez okres 24 miesięcy. Dla tego drugiego warunku w ustawie opisano szereg kryteriów alternatywnych, umożliwiających sięgnięcie po pomoc publiczną co w praktyce oznacza iż grono podmiotów które mogą być beneficjentami tej ustawy jest stosunkowo szerokie. Co ważne z pomocy publicznej mogą również korzystać przedsiębiorstwa w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego bądź zamiarzające takie postępowanie otworzyć. Ewentualne zaległości podatkowe bądź ujawnienie podmiotu w bazach niesolidnych dłużników również nie jest elementem dyskryminującym możliwość otrzymania pomocy.
Środki finansowe przewidziane przez ustawę będą przyznawane przez Agencję Rozwoju Przemysłu. Wsparcie ma mieć charakter zarówno finansowy, jak i ekspercki. Jak mówi Mariusz Grajda, partner zarządzający i członek zarządu w firmie MGW CCG: – „cały proces finansowania podzielony jest na 3 etapy: opracowanie analizy sytuacji finansowej firmy, przygotowanie planu restrukturyzacyjnego, a następnie jego wdrożenie. Każdy etap określony jest w czasie i na każdy z nich można uzyskać dodatkowe środki. W ramach pierwszego etapu organizacja może otrzymać pomoc na ratowanie, w kolejnych etapach ustawa przewiduje tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne oraz wsparcie na właściwą restrukturyzację przedsiębiorstwa”.
„Firmy znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej często nie mają środków na opracowanie i wdrożenie skutecznego planu restrukturyzacji. Ponadto mogą posiadać zaległości względem organów administracyjnych, które wykluczają otrzymanie pomocy w ramach tarcz antykryzysowych. Ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców wypełnia tę lukę i dzięki temu może stanowić bardzo pożyteczne narzędzie pomocy dla firm” – dodaje Mariusz Grajda.
Nawet 18 miesięcy wsparcia
Pomoc na ratowanie może być udzielana wyłącznie w formie pożyczki, w celu umożliwienia kontynuowania działalności gospodarczej przez okres niezbędny do opracowania planu restrukturyzacji lub do likwidacji działalności gospodarczej. Ten etap może trwać maksymalnie przez okres 6 miesięcy, a otrzymanie pomocy może być uzależnione od ustanowienia zabezpieczeń. Wysokość pomocy nie może być wyższa niż środki niezbędne do utrzymania działalności operacyjnej przedsiębiorstwa powiększone o ewentualne wydatki związane z przygotowywanymi analizami i wstępnym planem restrukturyzacji .
Drugi etap pomocy przewidzianej ustawą stanowi tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne. W jego ramach właściciel firmy może otrzymać środki na utrzymanie działalności gospodarczej przez czas niezbędny na opracowanie ostatecznego planu restrukturyzacji. Udzielenie tej formy pomocy jest uzależnione od zatwierdzenia przez ARP uproszczonego planu restrukturyzacji przedsiębiorstwa. Maksymalny czas, na jaki może być udzielone wsparcie, to 18 miesięcy. Jeżeli organizacja korzystała wcześniej z pomocy na ratowanie, okres jej otrzymywania wlicza się do tego terminu.
Ostatnim etapem pomocy przewidzianym przez ustawę jest pomoc na restrukturyzację. Jego celem jest przywrócenie firmie długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. W przeciwieństwie do wcześniej omówionych etapów pomocy, może ona być udzielana w różnych formach, między innymi w formie pożyczki, objęcia akcji lub udziałów, objęcia obligacji, zmiany terminów spłat pożyczek, a także w formie ulg lub odroczeń w wykonaniu administracyjnych kar pieniężnych lub odsetek za zwłokę.
Jak mówi Hanna Machowska-Bielawska, Head of Team Banking Counseling w MGW CCG: – „Uzyskanie pomocy publicznej przewidzianej ustawą najczęściej wymaga skorzystania przez przedsiębiorcę z usług doświadczonego doradcy restrukturyzacyjnego. MGW CCG wspiera firmy w uzyskaniu dofinansowania oraz przygotowania i wdrożenia elementów związanych z przeprowadzeniem postępowania restrukturyzacyjnego. Przygotowujemy plan restrukturyzacyjny, a także w imieniu dłużnika zawieramy porozumienia z wierzycielami. Udzielamy kompleksowej pomocy, w ramach której pierwszym celem jest odzyskanie równowagi finansowej, a kolejnym uzyskanie trwałej przewagi konkurencyjnej. Sporządzamy również pełną dokumentacją wniosku o udzielenie pomocy publicznej”.
Pomoc dla przedsiębiorstw w ramach ustawy może być udzielana do wysokości środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa. Wynoszą one 120 milionów rocznie w latach 2020-2029. Warto jednak dodać iż do końca 2021 roku środki przeznaczone na tą pomoc mogą być powiększone o środki unijne przeznaczone na walkę z efektami pandemii.
Ustawa jest elementem realizowanego przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii programu „Polityka nowej szansy”. Program ma być odpowiedzią na problemy z finansowaniem działalności, jakie napotykają małe i średnie firmy w związku z aktualnym kryzysem. Jego celem ma być ograniczenie ryzyka przedwczesnej likwidacji przedsiębiorstw a elementami – oprócz „Ustawy o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców” – są też działania umożliwiające sprawną likwidację firm oraz program „Nowy start”, realizowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Ułatwia on ponowne podejmowanie działalności gospodarczej.
