W przypadku postępowania karnego, w sprawach cywilnych oraz w postępowaniu przed sądem administracyjnym możliwa jest pomoc prawna z urzędu. Oskarżonemu (podejrzanemu również) przysługuje obrońca z urzędu, pod warunkiem spełnienia określonych zasad.
Sprawy karne
Pomoc prawna przysługuje każdemu podejrzanemu oraz oskarżonemu w toku prowadzenia sprawy karnej. Obrońcą może zostać tylko adwokat, radca prawny lub wyznaczony z ich upoważnienia w zastępstwie aplikant adwokacki bądź radcowski. Oskarżony (podejrzany) ustanawia pełnomocnika z wyboru lub zostaje on wyznaczony przez sąd jako obrońca z urzędu. W niektórych sytuacjach, gdy zachodzi obrona obligatoryjna, wniosek oskarżonego (podejrzanego) nie jest konieczny. Obrona obligatoryjna ma miejsce, gdy:
- oskarżony (podejrzany) nie ukończył 18 lat,
- oskarżony (podejrzany) jest głuchy, niemy lub niewidomy,
- zdolność rozpoznania znaczenia czynu przez oskarżonego (podejrzanego) była czasowo wyłączona bądź ograniczona,
- stan zdrowia psychicznego nie pozwala oskarżonemu (podejrzanemu) na udział w postępowaniu,
- gdy sąd uzna udział obrońcy za niezbędny,
- w postępowaniu przed sądem okręgowym, jeśli podejrzany został oskarżony o zbrodnię.
Sprawy cywilne
Obu stronom postępowania cywilnego przysługuje pomoc prawna z urzędu. Wniosek zostaje uwzględniony przez sąd w przypadku, kiedy strona nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia obrońcy. Wniosek o pomoc prawną składa się razem z wnioskiem o zwolnienie z kosztów sądowych. Dołączone musi być również oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku oraz źródłach utrzymania. Ustanowienie pełnomocnika w sprawach cywilnych nie zwalnia podejrzanego (oskarżonego) z obowiązku stawienia się w sądzie. W sytuacji, gdy pomocy prawnej potrzebuje osoba z problemami psychicznymi, sąd ma obowiązek ustanowienia adwokata bądź radcy prawnego z urzędu.
Postępowanie przed sądem administracyjnym
W postępowaniu administracyjnym można wnioskować o prawo pomocy, zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie pełnomocnika, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy może zostać przyznane z zakresie całkowitym lub częściowym.
Artykuł opracowano przy pomocy https://kancelariaminsk.pl/.
