Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeprowadził szeroko zakrojoną akcję kontrolną i ankietową w zakresie sprawdzenia umów cywilnoprawnych zawieranych przez konsumentów na dostawy gazu w Polsce. Dziś , 11 marca 2013 roku, ukazał się oficjalny raport pokontrolny UOKiK.
Jak głosi oficjalny komunikat, stwierdzono „Nieprawidłowości we wszystkich umowach, jakie konsumenci podpisali z dostawcami gazu (...). Jednocześnie większość z nas nigdy nie składała reklamacji na rachunek za gaz i nie ma zastrzeżeń do sprzedawców tego paliwa - wynika z badań społecznych.”
W marcu 2013 roku spółka TNS Polska, działając na zlecenie UOKiK, zapytała indywidualnych odbiorców gazu o ewentualne problemy w kontaktach z przedsiębiorcami zakresie dostaw gazu i zawieranych w tym aspekcie umów. Jak wynika z przeprowadzonych badań, zdecydowana większość konsumentów nie wie, że może zmienić sprzedawcę gazu (tę możliwość wskazało 19 proc. badanych). Jednocześnie właściwe instytucje służące pomocą w tym zakresie (Urząd Regulacji Energetyki oraz powiatowych rzeczników konsumentów) wskazała jedynie jedna czwarta respondentów (odpowiednio -URE - 9 proc., rzeczników – 17 proc.). Badania te wykazały też, że tylko 3 proc. ankietowanych reklamowało kiedykolwiek rachunek za gaz, a 59 proc. badanych nie ma żadnych zastrzeżeń do dostawców gazu.
Jednocześnie UOKiK przeprowadził standardowa kontrolę tzw. wzorców umownych oferowanych przez przedsiębiorca sprzedające gaz w okresie listopad-grudzień 2012 roku. W tym zakres Urząd dokonał sprawdzenia legalności m.in. umów, wnioski o ich zawarcie a także regulaminów stosowanych przez 16 przedsiębiorców - 7 spółek należących do grupy kapitałowej PGNiG oraz 9 największych alternatywnych dostawców gazu (Amber Gaz, Anco, Avrio Media, Duon Dystrybucja, Egea Grupa Energetyczna, EWE Energia, G.EN. Gaz Energia, SIME Polska, Tarnogrodzki Zakład Komunalny). Łącznie zbadano 159 wzorców, na podstawie których ponad 6 milionów konsumentów zawarło umowy o dostawy gazu. Na podstawie czynności kontrolnych stwierdzono u wszystkich skontrolowanych przedsiębiorców różnego rodzaju uchybienia. Łącznie wykryto 178 nieprawidłowości, w tym 134 klauzule niedozwolone . Nieprawidłowości dotyczyły m.in. rozwiązania umowy, wstrzymania dostaw gazu, terminu składania reklamacji i odpowiedzi na nie, wyłączania odpowiedzialności przedsiębiorcy czy nieprecyzyjnego określenia możliwości nałożenia kar umownych.
Rozwiązanie umowy i wstrzymanie dostaw – decyduje dostawca?
Jedną z częstych nieprawidłowości było używanie postanowienia umożliwiającego przedsiębiorstwu energetycznemu bezprawne i samodzielne rozwiązanie umowy o dostawę gazu. Większość badanych spółek przyznała sobie możliwość wstrzymania dostaw gazu z innych przyczyn niż wymienione w przepisach. Zgodnie z prawem jest to możliwe w przypadku jedynie nielegalnego poboru gazu lub gdy instalacja znajdująca u odbiorcy stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia albo środowiska.
Reklamacje –strach na wróble?
Inną ważną i bezprawną praktyką zakwestionowaną przez UOKiK jest zbyt krótki czas na zgłoszenie reklamacji lub wystąpienie z roszczeniem odszkodowawczym. Wprawdzie obowiązujące prawo energetyczne nie precyzuje terminu zgłoszenia reklamacji, jednak w opinii UOKiK zgodnie z przepisami kodeksem cywilnym, w takich przypadkach konsumentom przysługuje jeden miesiąc na zgłoszenie swoich zastrzeżeń w sprawie dostaw gazu oraz rozliczeń. Przepisy prawa energetycznego określają termin rozpatrzenia reklamacji przez przedsiębiorstwo energetyczne wynosi czternaście dni.
Wyłączanie odpowiedzialności stałą praktyką
Zgodnie z obowiązującymi przepisami przedsiębiorca odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. Swoją odpowiedzialność może wyłączyć jedynie w sytuacjach, za które nie ponosi odpowiedzialności. W innych sytuacjach ma obowiązek wyrównania strat poniesionej przez konsumenta a także zwrotu utraconych przez niego korzyści. Tymczasem sześciu przedsiębiorców wyłączało całkowicie swoją odpowiedzialność, natomiast czterech ograniczało wysokość odszkodowania (przykładowo -. do pięćdziesięciu procent miesięcznej opłaty za usługę przesyłania lub dystrybucji gazu).
Kontrola i po kontroli ...
UOKiK wobec wszystkich szesnastu kontrolowanych spółek wszczął postępowanie w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, a w najbliższym czasie zostaną skierowane do sądu konsumenckiego zostaną skierowane powództwa o uznanie klauzul umownych za niedozwolone
Komentarz :
Każdy z nas jest konsumentem. Jedynym orężem konsumenta jest sprawdzanie i uważne czytanie zawieranych umów. Nie czyńmy się bezradnymi, jeśli prawo daję nam oręż. Jest nim możliwość skierowanie skargi do Urzędu Regulacji Energetyki lub powiatowego rzecznika konsumenta. To są przecież organy powołane z mocy ustaw do ochrony naszych praw konsumenckich, które są przecież ekonomicznym refleksem praw obywatelskich.
O pomoc można także poprosić Federację Konsumentów pod bezpłatnym numerem infolinii 800- 007-707 i w jej oddziałach a także Stowarzyszenie Konsumentów Polskich (adres internetowy : Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.).
Skoro istnieją prawa konsumenta, to postarajmy się je realizować za pomocą przyznanych nam instrumentów prawnych.
Nie bądźmy bezradni! Nie dajmy się wykorzystywać! Brońmy swoich uprawnień!
Autor: Arkadiusz Stosu
