Pierwszy zapis o wodociągu w Olkuszu pochodzi z 1903 roku, kiedy to został poświęcony rurociąg łączący źródła ówczesnej wsi Witeradów ze zbiornikiem o pojemności 60 tys. litrów znajdującym się na Rynku w Olkuszu. Rurociąg jest pierwszym udokumentowanym obiektem wodociągowym. Budowa kanalizacji natomiast została rozpoczęta w 1912 r.
Wykonano wówczas tylko kolektory w głównych ulicach miasta odprowadzające ścieki poza zabudowę zwartą do rowów otwartych. 01.01.1956 roku powołane zostało Powiatowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Olkuszu, które w tej formie działało do 1976 roku. Następnie powstało Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach, w skład, którego wchodziło m.in. olkuskie przedsiębiorstwo. W sierpniu 1991 roku Wojewódzkie Przedsiębiorstwo rozdzieliło się na kilkanaście samodzielnych przedsiębiorstw, w tym Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Olkuszu. Kilka lat później w wyniku przekształceń powstało Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Olkuszu, które w tej formie funkcjonuje do dziś.
Obszar i przedmiot działalności
Olkuskie Przedsiębiorstwo to nowocześnie zarządzana spółka prawa handlowego wyspecjalizowana w zakresie gospodarki wodno–ściekowej. Posiada ponad 60-letnie doświadczenie branżowe. Zajmuje się produkcją, uzdatnianiem i dostarczaniem wody do blisko 81 tys. mieszkańców z terenu czterech gmin, które zawarły Porozumienie Międzygminne: Miasto i Gmina Olkusz, Miasto Bukowno, Gmina Bolesław i Klucze.
Spółka realizuje także działalność w zakresie:
- oczyszczania ścieków odprowadzanych do kanalizacji,
- wykonawstwa robót modernizacyjnych sieci i przyłączy wod.–kan.,
- projektowania sieci i przyłączy wodociągowo – kanalizacyjnych,
- laboratoryjnych badań jakości wody i ścieków,
- usługowym w ramach zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków.
Majątek Spółki i jej rozwój
Spółka eksploatuje majątek trwały o znacznej wartości, na który składają się m.in.: urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne, w tym ponad 744,2 km sieci wodociągowej i ponad 228,7 km sieci kanalizacyjnej, przyłącza, Oczyszczalnie Ścieków w Olkuszu i Bukownie, 14 ujęć wody, 15 studni głębinowych, 35 przepompowni ścieków, Laboratorium badania wody i ścieków, łapacz piasku, osadnik Inhoffa, itp. Nadrzędnym celem Spółki jest jej ciągły rozwój, podnoszenie jakości świadczonych usług, unowocześnienie i rozbudowa eksploatowanej infrastruktury technicznej. Potrzeby w tym zakresie zostały zbilansowane i najważniejsze z nich ujęto w ramy realizowanego przedsięwzięcia pn. „Porządkowanie gospodarki ściekowej w zlewni Białej Przemszy na terenach gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze – etap I”. Dzięki finansowemu wsparciu inwestycji ze środków unijnych zostało wybudowane i zmodernizowane łącznie prawie 69 km sieci kanalizacyjnej i prawie 66 km sieci wodociągowej. Poza tym wybudowano 21 pompowni ścieków sanitarnych, przebudowano Oczyszczalnię Ścieków w Olkuszu, wybudowano 2 nowe ujęci wód głębinowych oraz zmodernizowano 2 istniejące ujęcia. Zakupione zostały także specjalistyczne samochody do eksploatacji sieci wod-kan. Koszt całkowity Projektu: 207 782 059,79 PLN, a maksymalna kwota dofinansowania 121 930 096,44 PLN
Inwestycje ze środków własnych
Spółka realizuje także inwestycje modernizacyjno-odtworzeniowe i zakupy inwestycyjne z własnych środków. Znacząca wielkość tych inwestycji jest realizowana przez własne brygady i obejmuje przebudowę i budowę sieci wod-kan wraz z przyłączami. Zarząd Spółki na bieżąco podejmuje szereg działań w celu zapewnienia wysokiej jakości świadczonych usług przy minimalizacji kosztów ich świadczenia. Efektem tych działań jest m. in.:
- otrzymanie w 2008 roku Certyfikatu Akredytacji Laboratorium Badawczego dla laboratorium zakładowego na dwie metody badawcze w zakresie badania wody. W kolejnych latach nie tylko utrzymano zakres akredytacji dla tych metod, ale również corocznie rozszerzano zakres akredytacji o nowe metody badawcze,
- uzyskanie w 2009 roku koncesji na produkcję „zielonej energii” z biogazu wytwarzanego w procesie oczyszczania ścieków w elektrowni biogazowej na Oczyszczalni Ścieków w Olkuszu,
- coroczny zakup maszyn, urządzeń oraz niezbędnego sprzętu na potrzeby Wydziałów Przedsiębiorstwa.
Zarządzanie zasobami ludzkimi
Podstawowym celem strategicznego zarządzania zasobami ludzkimi w Przedsiębiorstwie jest utrzymanie wykwalifikowanej i zmotywowanej kadry pracowniczej realizującej zadania zdefiniowane w profilu działalności. Pracownikom zapewnia się stabilne zatrudnienie, możliwości pełnego rozwoju oraz awansu zawodowego poprzez system szkoleń oraz dofinansowanie do studiów. Przedsiębiorstwo aktywnie uczestniczy w aktywizacji zawodowej uczniów, studentów, absolwentów, osób niepełnosprawnych czy bezrobotnych. Co roku odbywają się w Spółce praktyki zawodowe dla studentów głównie w specjalizacji inżynier ochrony środowiska i inżynier sanitarny.
Muzeum Wody przy Stacji Uzdatniania Wody w Olkuszu
Olkuskie Wodociągi wraz ze Stowarzyszeniem ”Szansa Białej Przemszy” w 2008 roku zawarły porozumienie. Głównym jego celem było powołanie do życia instytucji „Muzeum Wody” zajmującej się zachowaniem przedmiotów, materiałów informacyjnych dotyczących wielowiekowej działalności dostarczania wody w powiecie olkuskim oraz roli wody w historii ziemi olkuskiej. W Muzeum zgromadzono bardzo cenne eksponaty drewnianych rur wodociągowych z XV i XVI wieku, elementy projektu oraz rury żeliwne i zasuwy wodociągowe z 1900r., które zostały odzyskane w trakcie prac wykopaliskowych na rynku miasta Olkusza. Aktualnie Muzeum Wody zostało przekształcone w Uniwersytet prof. Wodniczaka (od 09.2018r) wokół którego rozciąga się terenowa ścieżka edukacyjna „Bez wody nie ma życia”.
Uniwersytet profesora Wodniczka - edukacja ekologiczna dla najmłodszych
Projekt realizowany przez Przedsiębiorstwo we współpracy z Gminami Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław, dofinansowany był ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie w ramach programu Edukacja Ekologiczna - dotacja w wysokości 14.776,50 zł. Celem projektu było uświadomienie najmłodszym mieszkańcom powiatu olkuskiego jak ważna jest woda oraz dlaczego należy chronić jej zasoby. Podczas zajęć uczniowie uzyskali odpowiedzi na pytania: Co to jest woda? Dlaczego nie można bez niej żyć? Jak się ją oczyszcza? Kto i w jaki sposób kontroluje to, co leci w naszych kranach? Atrakcyjne zajęcia przygotowane przez specjalistów, ciekawe pomoce merytoryczne i dydaktyczne, a przede wszystkim niebanalne przedstawienie wiedzy - wszystko to sprawiło, że prowadzona edukacja była doskonałym sposobem na przekazanie dzieciom wiedzy z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Przedsiębiorstwo w 2018 roku uzyskało od WFOŚiGW w Krakowie, zaszczytny tytuł „ekoLIDERA” w kategorii #ekoPOROZUMIENIE gmin: Olkusz, Bukowno, Klucze, Bolesław działające w ramach spółki. Towarzyszącą tytułowi nagrodę finansową przeznaczono na edukację ekologiczną w ramach działalności „Uniwersytetu prof. Wodniczka”.
Ścieżka edukacyjno – ekologiczna na Oczyszczalni Ścieków w Olkuszu
Projekt ma na celu przybliżenie procesów oczyszczania ścieków oraz uświadomienie młodszym i starszym, że codzienne zachowanie każdego z nas w zakresie korzystania z wody i odprowadzania ścieków ma wpływ na jakość oraz ochronę otaczającego nas środowiska naturalnego. Poprzez zdobytą wiedzę podczas wycieczki edukacyjnej uczestnicy programu widzą jakie działania ekologiczne mogą podejmować sami, aby chronić środowisko i nie przyczyniać się do jego zanieczyszczenia. Ścieżka została utworzona m.in. dzięki wygranej w konkursie WFOŚiGW ekoLider2015. Realizowany przez spółkę projekt pn. Porządkowanie gospodarki ściekowe (…) zapewnił firmie zwycięstwo w kategorii ekoPRZEDSIĘWZIĘCIE w zakresie ochrony wód i gospodarki wodno-ściekowej.
Nowy system zaopatrzenia w wodę po likwidacji kopalni ZGH „Bolesław” S.A.
Do stycznia 2017 roku źródłem wody pitnej były wody kopalniane pochodzące z odwodnienia kopalni rud cynku i ołowiu, oczyszczane na stacji uzdatniania wody w Olkuszu. Konieczność zmiany systemu zasilania w wodę i poszukiwania nowych źródeł wody pitnej, wymusiło rozpoczęcie procesu likwidacji kopalni rud cynku i ołowiu, eksploatowanych przez Zakłady Górniczo-Hutnicze ,,Bolesław” S.A. w Bukownie. W kwietniu 2011 roku podjęto decyzję o rozpoczęciu realizacji alternatywnego sposobu zaopatrzenia w wodę, opartego ma ujęciach wód podziemnych. Głównym źródłem w nowym systemie wodociągowym są cztery ujęcia wód głębinowych na terenie gminy Klucze znajdujące się na terenach miejscowości Kolbark, Bydlin i Cieślin o łącznej produkcji 680 m3/d. Istotnym elementem całego układu są także wyremontowane zbiorniki wody czystej Parcze w Olkuszu, a także nowe sieci magistralne o łącznej długości 18,3 km. Woda w powiecie olkuskim należy do wód o najlepszej jakości w Polsce. Jakość wody przed wtłoczeniem do sieci badana jest w Laboratorium Badania Wody i Ścieków pracujące w systemie zarządzania jakością wg normy PN EN ISO 17025:2005. Jej jakość jest potwierdzona wieloletnimi i systematycznymi badaniami wykonywanymi przez akredytowane Laboratorium Badania Wody i Ścieków oraz laboratoria Inspekcji Sanitarnej. Poziom wskaźników określonych w przepisach prawnych utrzymuje się na prawidłowym i stałym poziomie. Woda posiada cenne walory, takie jak: dobry smak, bezwonność, niewiarygodną przejrzystość, optymalny skład mikro- i makroelementów oraz jest wolna od bakterii chorobotwórczych. Ma odczyn lekko zasadowy, jest średnio twarda. W skład wody wchodzą makroelementy, takie jak: żelazo, cynk, wapń, fluor, miedź i magnez oraz mikroelementy, na poziomie określanym przez Światową Organizację Zdrowia jako optymalne. Laboratorium Badania Wody i Ścieków prowadzi ścisły nadzór nad utrzymaniem wysokiej jakości wody i ścieków, wykonując systematyczne badania.
