Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska (OSM) w Kole jest firmą ze 100% polskim kapitałem, która od ponad 90 lat prężnie rozwija swoją działalność – będąc obecnie jedną z największych spółdzielni mleczarskich w kraju oraz jednym z czołowych polskich eksporterów przetworów mlecznych. Sztandarowym towarem jest mleko w proszku, które jest sprzedawane na rynki całego świata. OSM w Kole łączy mleczarską tradycję z nowoczesnymi technologiami wytwarzania i wysoką jakością oferowanych produktów. Spółdzielnia zatrudnia ponad 700 pracowników w centrali w Kole oraz w oddziałach: Grodkowie, Ostrowie Wielkopolskim i Koninie. Filozofię działania producenta wyrobów mleczarskich najlepiej oddaje hasło: „Smak, Zdrowie, Ekologia”.
O historii firmy, oferowanych produktach i innych kluczowych aspektach działalności przedsiębiorstwa opowiada Pani Katarzyna Płusa – p.o. kierownika działu marketingu w OSM w Kole.
Czy mogłaby Pani pokrótce przedstawić bogatą historię Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Kole? Jaka była jej geneza?
Z inicjatywą założenia spółdzielni wyszedł przedwojenny starosta powiatowy Karol Woyciechowski. Jednak grunt pod to przedsięwzięcie przygotował już jego poprzednik Michał Słomiński. Ale to burmistrz Dąbia Władysław Zalewski podczas obrad Kolskiego Sejmiku Powiatowego w dniu 22 lipca 1930 roku wygłosił przemówienie na temat potrzeby rozwoju spółdzielczości mleczarskiej i powiadomił członków Sejmiku o pomyśle powołania spółdzielni mleczarskiej w Kole. Już 2 sierpnia 1930 roku, w siedzibie Urzędu Gminy Czołowo (z siedzibą w Kole) odbyło się Walne Zgromadzenie Założycielskie Spółdzielni Mleczarskiej w Kole, w którym wzięło udział 41 osób. Przewodniczącym zgromadzenia został Jerzy Sokolnicki z Powiercia. Ustalono nazwę zakładu: Spółdzielnia Mleczarska „Jedność” w Kole z odpowiedzialnością ograniczoną. Jedną z decyzji, jakie podjęto na zebraniu, był termin uruchomienia zakładu – 15 sierpnia 1930 roku. Terminu dotrzymano – w tym dniu przyjęto od dostawców pierwsze 400 litrów mleka. Pierwotny zakład (z ręcznym systemem produkcji) był zlokalizowany w wydzierżawionym prywatnym budynku na terenie dawnej wsi Blizna (obecnie ul. Blizna). Jego kierownikiem został Bronisław Szymański, który w roku 1971 przeszedł na emeryturę po 41 latach pracy na tym stanowisku. W 1930 roku, mimo ręcznego systemu produkcji, spółdzielnia przetwarzała 12.000 litrów mleka dziennie. W roku 1931 zakład został zmechanizowany w oparciu o szwedzkie urządzenia firmy Auto Laval (kocioł parowy, elektryczne urządzenia transmisyjne, maselnice, wirówkę i pasteryzator). Od tego też roku nazwę zmieniono na Spółdzielcza Mleczarnia Mechaniczna w Kole. Asortyment produkcji był wówczas bardzo ubogi – produkowano masło i śmietanę, a mleko odtłuszczone zwracano producentom, jako karmę dla cieląt i trzody chlewnej. Jakość produkcji była wysoka – część masła przeznaczano bowiem na eksport. Od 1934 ofertę poszerzono o ser pełnotłusty Imperial. Od 1932 skupywano też jaja (w większości wysyłane na eksport). Zarząd pracował w tych latach społecznie. Z uwagi na dynamiczny rozwój firmy w 1934 postanowiono wybudować nowy zakład, który powstał przy ul. Toruńskiej 97 w 1937 roku. W tym czasie wykupiono też konkurencyjne zakłady: Vogta w Babiaku i Skolimowskiego w Brudzewie, tworząc z nich śmietanczarnie. Dzięki inwestycjom i nowemu zakładowi powstała w Kole bardzo nowoczesna jak na ówczesne standardy mleczarnia mechaniczna. Sukces ten przyczynił się do rozszerzenia terenu działalności spółdzielni oraz zmiany jej nazwy w roku 1937 na Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole. Do wybuchu wojny OSM w Kole miała już 16 filii na terenie powiatu kolskiego, a w samym Kole posiadała sieć sklepów nabiałowo-spożywczych. W 1939 zakład przejęli okupanci niemieccy, którzy poszerzyli działalność o skup miodu i ubój drobiu. Zwiększono też wtedy wyposażenie techniczne – urządzono laboratorium, stworzono chłodnię amoniakalną i powiększono zbiorniki fermentacyjne śmietany do produkcji masła. Masło i mleko pełne przeznaczano tylko dla Niemców, a mleko odtłuszczone sprzedawano Polakom na kartki. Przerabiano wtedy 70.000 litrów mleka dziennie i zatrudniano 160 robotników. Niektórzy z nich wykazywali się bohaterską postawą, dostarczając mleko i masło dzieciom do transportów z Rzeszowszczyzny stojących na kolskim dworcu kolejowym. W 1945 okupant zdemontował maszyny, z których część ukryto, chroniąc przed wywózką do Rzeszy, do jakiej ostatecznie jednak nie doszło z braku czasu. W 1945 roku kierownictwo zakładu objął Bronisław Szymański. Część zabudowań była zniszczona, ale szybko się z tym uporano. W 1951 r. nastąpiło upaństwowienie przedsiębiorstwa, ale już w roku 1957 powrócono do spółdzielczej formy własności. Na targach jesiennych w Poznaniu w 1959 zakład otrzymał medal i nagrodę Ministerstwa Handlu Wewnętrznego za wysoką jakość i estetykę opakowania masła. Masło to uzyskało też pierwszą lokatę za jakość w skali kraju. W 1961 uruchomiono własną mieszalnię pasz w Czołowie. Od 1962 masło z Koła trafia na eksport. W 1964 przyłączono OSM w Sompolnie, w 1968 OSM w Kłodawie, a w 1970 OSM w Izbicy Kujawskiej i Dąbiu. 17 lipca 1975 uruchomiono nowoczesną proszkownię mleka i wytwórnię mlekomiksu (mieszanki paszowej mlekozastępczej dla cieląt) w nowej lokalizacji przy ul. Towarowej 6, gdzie powstał cały nowy zakład produkcyjny oraz biurowiec, magazyny, a także budynki mieszkalne dla pracowników. Kolejne lata przynosiły już tylko wzrost skupu, produkcji i eksportu oraz coraz to nowe medale, nagrody i wyróżnienia dla produktów OSM w Kole. Jeszcze większy rozwój i umocnienie pozycji jednego z głównych liderów na rynku mleczarskim i spożywczym w Polsce, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole rozpoczęła w roku 1992, gdy funkcję Prezesa Zarządu objął Czesław Cieślak. To właśnie jemu przyszło się zmagać z kłopotami kolskiej spółdzielni w trudnych realiach przemian i wchodzenia w gospodarkę wolnorynkową, ale dzięki trafnym decyzjom udało mu się wprowadzić firmę w XXI wiek i do Unii Europejskiej w świetnej kondycji. Okres jego prezesowania, który trwa do dziś, to czas wielu dużych inwestycji (m.in. budowa nowej proszkowni mleka – 2008 r., budowa nowoczesnej zakładowej oczyszczalni czy kotłowni gazowo-olejowej) oraz przejęć innych spółdzielni przez OSM w Kole (2000 r. – Ostrzeszów, 2006 r. – Kępno, 2007 r. – Grodków, 2019 r. – Ostrów Wielkopolski, 2020 r. – Konin). Znacznie powiększono obszar skupu, ilość skupowanego mleka oraz poszerzono zbyt. Pojawiła się duża gama nowych produktów. W obecnym czasie zakład nadal zwiększa skup mleka, instaluje nowoczesne linie technologiczne, corocznie zwiększa eksport. Daje to poważne podstawy do twierdzenia, że OSM w Kole jest na drodze dalszego rozwoju, co dobrze rokuje wejściu w kolejne stulecie działalności i funkcjonowaniu spółdzielni przez kolejne przynajmniej 100 lat.
Jaką pozycję na polskim rynku producentów mlecznych zajmuje obecnie OSM w Kole?
Od lat jesteśmy w pierwszej piątce w rankingach na najlepsze i największe mleczarnie oraz na największych eksporterów w branży mleczarskiej.
OSM w Kole jest jednym z wiodących producentów mleka i przetworów mlecznych w Polsce. Czy może Pani przedstawić szczegółowo ofertę firmy?
Połowę naszej produkcji stanowi mleko w proszku, możemy go wyprodukować do 40 tys. ton/rok. Oferujemy mleko w proszku: odtłuszczone (w postaci spray lub aglomerowane), pełne (w postaci instant lub spray) oraz natłuszczane (również z dodatkiem witamin – w postaci instant lub spray). Możliwości pakowania to: big bag, worki 25 kg, 12,5 kg, 10 kg i saszetki 400 – 1000 g. 95% wolumenu mleka w proszku jest eksportowana. Druga połowa to masło i galanteria nabiałowa. Jesteśmy dużym producentem masła, możemy go wyprodukować do 25 tys. ton/rok. Poza tym w naszej ofercie są napoje fermentowane: maślanki, kefiry, zsiadłe mleko, twarogi (w tym również wędzony), mleko świeże, śmietany, pasty kanapkowe i przede wszystkim serek wiejski.
Co wyróżnia Państwa ofertę na tle konkurencji?
W OSM w Kole mamy dość wąską gamę produktów, ale jesteśmy w niej mocno wyspecjalizowani. Z pewnością jednym z najbardziej rozpoznawalnych, uznanych i docenianych zarówno przez ekspertów branżowych, jak i przede wszystkim konsumentów jest serek wiejski. Bez tego produktu wiele polskich rodzin nie wyobraża sobie zdrowego, wartościowego śniadania. Od wielu lat oferujemy go w tradycyjnej postaci o zawartości 6% tł., oraz w wersji lekkiej – 3% tł. Od ubiegłego roku, w reakcji na wirusową sytuację na świecie stworzyliśmy serek wiejski L.Casei 431®+wit. D3, która pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Wychodzi on naprzeciw oczekiwaniom rynku i potrzebom klientów, którzy od żywności wymagają coraz więcej – jeden serek dostarcza około 23% dziennego zapotrzebowania na wit. D. Warto podkreślić, że cała oferta OSM w Kole to produkty z prostym składem i czystą etykietą. Na właściwości prozdrowotne postawiliśmy również w przypadku słodkich napojów – maślanki owocowej i kefiru malinowego. Stosowane przez nas wsady owocowe nie zawierają syropu glukozowo - fruktozowego ani skrobi modyfikowanej.
Gdzie oprócz krajowego rynku można znaleźć Państwa produkty?
Mleko w proszku eksportowane jest głównie do Afryki – Senegal, Czad, Tunezja, Wybrzeże Kości Słoniowej, Gabon, Kamerun, Niger, Burkina Faso, Republika Zielonego Przylądka oraz na Bliski i Daleki Wschód – Filipiny, Singapur, Tajwan. Galanterię sprzedajemy na rynki europejskie: Czechy, Słowacja, Litwa, Łotwa, Rumunia, natomiast masło do Turcji, Mołdawii, Ukrainy, Mongolii, Serbii, Izraela, Maroko, Uzbekistanu.
OSM w Kole stale rozwija swoją ofertę i dostarcza najwyższej jakości wyroby. W jakim obszarze szeroko rozumianego rynku produktów pochodzenia mlecznego widzicie Państwo potencjał na dalszy rozwój? Czy planujecie wprowadzić nowe produkty do oferty?
Obok tradycyjnych, podstawowych produktów stawiamy również na produkty funkcjonalne. Nasze napoje pakujemy w przyjazne, nadające się do recyklingu kartony. Stosujemy wsady owocowe bez dodatku syropu glukozowo-fruktozowego i skrobi modyfikowanej. Reagując na obecną sytuację epidemiologiczną wypuściliśmy na rynek serek wiejski zawierający specjalnie wyselekcjonowany przez firmę Chr. Hansen szczep bakterii L.Casei 431 oraz witaminę D, która pełni bardzo istotne funkcje w organizmie człowieka. Suplementacja witaminy D, zwłaszcza w okresie od października do maja, jest niezbędne, ponieważ jest ona syntetyzowana w skórze przy udziale promieni słonecznych, a tych w naszej szerokości geograficznej często wtedy brakuje. 1 serek dostarcza dorosłemu człowiekowi około 23% dziennego zapotrzebowania na witaminę D. Nasz najnowszy produkt – dip kremowy z ziołami - to gotowe rozwiązanie do kuchni. Może być stosowany jako dodatek do sałatek, sosów, zup, makaronów, surowych warzyw, jak również do mięs, potraw z grilla oraz pieczonych ziemniaków. Dzięki oryginalnej, harmonijnie dobranej mieszance ziół i suszonych warzyw – pietruszka, szczypiorek, cebula i gorczyca – nada każdej potrawie niezapomniany smak, a dzięki gotowej do użycia postaci „Paniom Domu” pozwoli zaoszczędzić sporo cennego czasu.
Czy mogłaby Pani opowiedzieć o zapleczu produkcyjnym przedsiębiorstwa? Czy zakłady OSM w Kole są wyposażone w najnowocześniejsze kontroli jakości?
W OSM w Kole funkcjonuje dział kontroli jakości sprawujący nadzór nad spełnieniem wymagań zarówno surowca jak i wyrobów gotowych. Dla zachowania bezpieczeństwa zdrowotnego klientów każda partia wyrobu gotowego poddana jest badaniom fizykochemicznym, organoleptycznym i mikrobiologicznym. Ciągły monitoring parametrów procesu technologicznego pozwala utrzymać jakość wyrobów na najwyższym poziomie. Rozwój naszej firmy zależy od satysfakcji naszych klientów, cały swój wysiłek poświęcamy na stałą poprawę jakości ze szczególnym uwzględnieniem ich bezpieczeństwa zdrowotnego, poprzez wszechstronne zaangażowanie pracowników. Bezpieczeństwo zdrowotne naszych wyrobów zapewniamy poprzez przestrzeganie zasad Dobrych Praktyk Produkcyjnych i Higienicznych (GMP i GHP) oraz analizowanie zagrożeń i monitorowanie krytycznych punktów kontroli w całym cyklu technologicznym od przyjęcia surowca do dostarczenia wyrobu do klienta. Działania te były istotą wdrożenia w 2002 roku systemu HACCP. Mając na uwadze bezpieczeństwo w całym łańcuchu żywnościowym w Spółdzielni dostosowano procedury do najnowszych standardów międzynarodowych wymagających ciągłego doskonalenia. Dowodem na to jest wdrożony i certyfikowany w 2010 roku przez SGS Polska, System Zarządzania Jakością i Bezpieczeństwem Żywności wg normy PN-EN ISO 22000: 2018 oraz Standardu BRC. Co rok są one poddawane kontrolnym audytom. Politykę jakości realizujemy poprzez wytyczenie celów jakościowych, których realizację nadzorujemy w trakcie audytów wewnętrznych oraz przeglądów systemu.
Jakie najważniejsze inwestycje przedsiębiorstwa miały miejsce na przestrzeni ostatnich kilku lat?
By utrzymać najwyższą jakość oraz zwiększać moce produkcyjne inwestycje są konieczne. Najbardziej znaczące w ostatnim czasie to rozbudowa zakładu miejskiego i chłodni w centrali, wykonanie linii procesowych napojów fermentowanych w oddziale w Ostrowie Wlkp., nowa komora wędzarnicza w Koninie.
Produkty OSM w Kole są znane i cenione na rynku krajowym oraz na wielu rynkach zagranicznych. Proszę powiedzieć, co sprawiło, iż Państwa firma odniosła tak duży sukces i zyskała zaufanie klientów?
Jak już wspomniałam wcześniej mamy wąską gamę oferowanych produktów, ale jesteśmy w niej mocno wyspecjalizowani. Klient może być pewien, że wracając po nasz produkt otrzyma go zawsze w najwyższej, powtarzalnej jakości. Niewątpliwie coraz większe znaczenie dla klientów ma pochodzenie surowca, a nasze produkty powstają na bazie polskiego mleka. Zaufanie konsumentów buduje również fakt, że jesteśmy stabilną firmą z wieloletnią tradycją.
Osiągnięcie sukcesu w biznesie nie byłoby możliwe bez odpowiedniego kierownictwa i wykwalifikowanego personelu. Ile osób zatrudnia obecnie spółdzielnia? Czy mogą Państwo opowiedzieć o modelu zarządzania firmy OSM w Kole?
W OSM w Kole zatrudnionych jest ok. 700 osób. Prezes Czesław Cieślak pełni swoją funkcję od 1992 roku, czyli już 29 lat. To właśnie na te lata przypada okres największego rozwoju, wzrostu możliwości produkcyjnych naszej firmy. Fakt, że absolutorium jest kontynuowane potwierdza, że Prezes Cieślak jest wybitnym przedsiębiorcą, z dużym instynktem do dobrych biznesów. Poza tym cieszy się uznaniem wśród załogi, którą zna i szanuje.
Społeczna odpowiedzialność biznesu jest również bardzo ważnym elementem działalności gospodarczej. W jaki sposób angażują się Państwo lokalnie w działalność pozabranżową?
Wspieramy gminy, szkoły, przedszkola, ZHP, dom kultury, parafie, stowarzyszenia powiatu kolskiego w organizacji świąt okolicznościowych, dożynek, stypendiów dla uczniów, konkursów, koncertów, wyposażenia, jubileuszy, itd. Sponsorujemy lokalne kluby sportowe. Nieodpłatnie wypożyczamy namioty, organizujemy transport.
Potwierdzeniem wysokiej jakości funkcjonowania firmy i oferowanych produktów są otrzymane wyróżnienia. Jakimi najważniejszymi nagrodami i tytułami mogą się Państwo pochwalić?
Nasze produkty są doceniane w konkursach branżowych i konsumenckich. Ostatnie wyróżnienia to Złote Medale MTP Polagra Food 2021 dla kefiru malinowego 13 żywych kultur bakterii 0,5l oraz dipu kremowego z ziołami 125g. Zresztą większość naszych produktów może się poszczycić tym właśnie wyróżnieniem, doceniła je również kapituła godła promocyjnego Teraz Polska.
Jak przedstawiają się plany przedsiębiorstwa na najbliższe lata? Jakie stawiacie przed sobą wyzwania?
Spożycie mleka i w ogóle nabiału w Polsce utrzymuje się na dość stałym poziomie i pewnie znacząco nie wzrośnie w najbliższych latach. Naszym celem jest zwiększanie produkcji, a żeby go osiągnąć musimy zdobywać nowe rynki zbytu poza granicami Polski. Certyfikaty HALAL i KOSHER, jakie uzyskaliśmy dla mleka w proszku i masła w blokach potwierdzają nasze globalne plany eksportowe.
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole w 2020 roku obchodziła jubileusz 90-lecia istnienia. Z jakich dotychczasowych osiągnięć firmy są Państwo najbardziej dumni?
Jak pokazuje przybliżona na wstępie historia firmy było w niej kilka trudnych chwil wynikających z bieżącej sytuacji politycznej panującej w kraju, ale udało się je przetrwać. Cały czas się rozwijamy, zwiększamy skup mleka, a co za tym idzie wolumen produkcji. Ciągle jesteśmy Spółdzielnią z całkowicie polskim kapitałem zapewniającą pracę i utrzymanie wielu polskim rodzinom.
