Liga Obrony Kraju (LOK) jest ogólnopolskim stowarzyszeniem, które zostało założone w 1944 roku. W 2019 roku LOK obchodzi 75-lecie działalności. O historii LOK, najważniejszych osiągnięciach, obecnych możliwościach i przyszłości opowiada Prezes Ligi Obrony Kraju - płk. r mgr Jerzy Jan Salamucha.
Proszę powiedzieć, jakie były początki Ligi Obrony Kraju i jakie momenty były najważniejsze w jej 75-letniej historii?
Liga Obrony Kraju jest kontynuatorką i spadkobierczynią tradycji jej poprzedniczek Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza i Ligi Przyjaciół Żołnierza. W lipcu 1944 roku w powiecie siedleckim rozwinął się ruch społeczny będący zalążkiem TPŻ niosący pomoc rannym żołnierzom w szpitalach wojskowych. W sierpniu 1944 roku Naczelny Dowódca Wojska Polskiego zatwierdził w Lublinie statut Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza. Po 1947 roku w TPŻ zaczęło odchodzić od działalności opiekuńczo-charytatywnej na rzecz kulturalnooświatowej z żołnierzami. 21 lipca 1950 roku na zjeździe trzech organizacji podjęto decyzję o zjednoczeniu i powołaniu Ligi Przyjaciół Żołnierza wyznaczając jej zadania dotyczące patriotycznego wychowania młodzieży, przygotowania jej do służby wojskowej oraz upowszechniania tradycji narodu i oręża polskiego. W dniu 12 listopada 1962 roku na IV Zjeździe LPŻ podjęto uchwałę o zmianie nazwy na Ligę Obrony Kraju i ustalono zakres działania związany ściśle ze szkoleniem specjalistów dla potrzeb Sił Zbrojnych i gospodarki narodowej, dalszy rozwój sportów obronnych i politechnicznych wśród młodzieży. Rozbudowa bazy szkoleniowej LOK umożliwiała coraz lepsze realizowania zadań zlecanych przez MON: kursy kierowców, płetwonurków, łącznościowców i kandydatów do szkół podoficerskich zasadniczej służby wojskowej. Liga Obrony Kraju przetrwała zmiany ustrojowe i po zmianach organizacyjnych, nadal wypełnia większość swoich celów i zadań znajdujących się w statucie, ostatni uchwalony został przez XV Zjazd Delegatów w dniu 03 czerwca 2016 roku.
Nowe uwarunkowania okresu transformacji spowodowały konieczność dostosowania się do wymogów rynkowych. Wymagało to przeprowadzenia w Lidze restrukturyzacji organizacyjnej i personalnej, przeprofilowania posiadanej bazy do innej działalności gospodarczej, przy jednoczesnej realizacji zasadniczych zadań statutowych na niezmienionym poziomie. Proszę powiedzieć, jak obecnie wygląda struktura organizacyjna LOK?
Obecna struktura organizacyjna LOK to: dwa Biura Oddziałów Zarządu Głównego w Poznaniu i Krakowie zajmujące się działalnością gospodarczą przez sieć Ośrodków Szkolenia Kierowców oraz 16 Biur Zarządów Wojewódzkich obsługujące i inspirujące działalność statutową na terenie swojego województwa. Na obszarze województwa funkcjonują zarządy rejonowe, powiatowe, miejskie i gminne tworzone z klubów i kół.
Kierunki działania LOK można ująć w trzech grupach: Organizowanie w całym kraju samoobrony; Szkolenie przedpoborowych dla niektórych służb technicznych wszystkich rodzajów sił zbrojnych; Prowadzenie kursów politechnicznych dla potrzeb społeczeństwa. Czy może Pan opowiedzieć szerzej o głównych kierunkach działalności LOK?
W związku z likwidacja służby zasadniczej nasze szkolenia dla MON są bardzo ograniczone i sprowadzają się do potrzeb wyszkolenia np. żołnierzy zawodowych wyjeżdżających na misje aby uzyskali prawo jazdy uprawniające do kierowania samochodami ciężarowymi, dla potrzeb wszystkich służb mundurowych prowadzimy szkolenia strzeleckie umożliwiające otrzymanie certyfikatu uprawniającego prowadzenie strzelań bojowych i sportowych, oraz z zakresu ochrony mienia czy dla lekarzy weterynarii z umiejętności posługiwania się i celnego strzelania pociskami usypiającymi. Przeprowadzamy obowiązkowe szkolenia strzeleckie wynikające z przepisów dla banków, służby ochrony kolei czy lasów państwowych. Powstanie Obrony Terytorialnej, która nie posiada bazy szkoleniowej umożliwiło ścisłą współprace i szkolenie w niektórych specjalnościach żołnierzy WOT, wśród których jest wielu naszych członków, również na etatach oficerskich. Ogłaszane przez MON konkursy na przeprowadzenie szkoleń specjalistycznych dla nauczycieli i uczniów szkół „mundurowych” w różnych dziedzinach często powierzane są naszemu Stowarzyszeni. Po ostatnich kontrolach w MON przez NIK dotyczącej realizacji powierzanych organizacjom zadań i w ich wyniku bardzo negatywnych wniosków. MON z większą uwagą będzie wybierał wykonawców na zlecane zadania, powierzając je tym którzy robią to dobrze, to też spodziewamy się większego obciążenia na tym polu. Nasze działania to również sport, od wielu lat zespoły LOK wygrywają wszystkie zawody w sportach obronnych o Puchar Ministra Obrony Narodowej. Muszę przyznać, że o pierwsze miejsca rywalizują ze sobą drużyny reprezentujące nasze organizacje wojewódzki. W rocznych planach w sportach obronnych na każdym szczeblu organizacyjny: powiat, województwo i zawodach centralnych prowadzimy rywalizację w dwuboju obronnym, wieloboju obronnym, wieloboju strzeleckim Żołnierzy Rezerwy LOK, wielobój marynistycznym i w strzelaniu sportowym młodzików, juniorów i seniorów. W PZSS stanowimy około 30 % zrzeszonych klubów strzeleckich, a nasi zawodnicy reprezentują Polskę na Mistrzostwach Świata i Europy. Prowadzimy szeroki zakres szkoleń na specjalności podwodne i kursach na wszystkie stopnie płetwonurka lub instruktora wydając certyfikaty LOK CMAS.
Zdobywanie funduszy na realizację celów statutowych stanowi jeden z podstawowych kierunków działalności LOK. Czy może powiedzieć Pan, jak wygląda zdobywanie funduszy przez LOK i co jest zasadniczym źródłem dochodów?
Na działalność statutową w 2018 Liga Obrony Kraju przeznaczyła 14 870 000zł, jak wcześniej wspomniałem Odziały Gospodarcze realizujące zadania biznesowe wypracowują środki, które przeznaczamy na realizację zadań statutowych, 2018 roku to kwota 7600000 zł, znaczącą kwotę stanowią też składki członkowskie, które wyniosły 4155000 zł oraz dotacje 1100000 zł, są to podstawowe źródła finansowania działalności LOK.
Liga Obrony Kraju to również ogólnopolski ośrodek szkolenia kierowców. Czy może Pan opowiedzieć nam szerzej o możliwościach szkoleniowych oraz usługowych LOK ?
Głównym źródłem przychodu jednostek gospodarczych jest nadal szkolenie kierowców na wszystkie możliwe kategorie, kwalifikacje kierowców i szkolenia w zakresie transportu specjalnego. Bardzo duża na tym rynku konkurencja powoduje, że udział w całości przychodów LOK z tej dziedziny systematycznie spada. Mimo to jesteśmy jednym z nielicznych podmiotów posiadających sieć szkoleniową w całym kraju. Reagując na to zjawisko zaczęliśmy rozwijać inne dziedziny, które umożliwią nam wzrost przychodów. Dostosowując naszą strukturę organizacyjną i majątkową do wymogów rynkowych. Zmuszeni byliśmy do likwidacji wielu nierentownych Ośrodków Szkoleni Kierowców i Oddziałów Działalności Gospodarczej, a ich obiekty sprzedać lub przeznaczyć na inne cele działalności. Środki ze sprzedaży przeznaczyliśmy na budowę między innymi nowych Okręgowych Stacji Diagnostycznych, modernizacja i przebudowa budynków aby spełniały warunki wymagane do powstania hosteli, czy duże porty jachtowe oraz na remonty naszych bardzo leciwych budynków. Od 2016 roku przeznaczyliśmy na ten cel ponad 16 milionów złotych.
Co sprawiło, iż LOK odniosła tak duży sukces i zyskała zaufanie swoich Członków?
Nasza 75 letnia tradycja to chluba ale i obciążenie. Przejście od gospodarki „planowanej” do rynkowej pod względem biznesowym było trudne ale jeszcze trudniejsza była zmiana mentalności naszch członków, którzy przez wiele lat otrzymywali środki finansowe i materiałowe na działalność nie musząc ich pozyskiwani, nie rozumiejąc jednocześnie, że czas się zmieniły i muszą zmienić tok myślenia i działania z „ daj na zdobądź”. Zmiany pokoleniowe systematycznie następują i członkowie którzy wstąpili do LOK-u po 2002 roku rozumieją te uwarunkowania i dzięki temu nasza działalność statutowa po marazmie lat dziewięćdziesiątych nie tylko trwa ale się prężnie rozwija. Świadczy o tym liczba 32000 członków i coroczny wzrost składek członkowski. To, że nie tylko przetrwaliśmy trudny okres ale się rozwijamy, jest konsekwentnym eliminowaniem struktur istniejących na „papierze” a wspierania przez władze statutowe tych którzy działają i na przydzielonej bazie realizują nasze podstawowe cele, nie zapominając o jej rozwoju.
Proszę powiedzieć, co jest najważniejsze w Państwa działalności? Co jest strategicznym potencjałem LOK i kluczem do jej sukcesu?
Sukces Ligi Obrony Kraju to oczywiście potencjał ludzki dobrze wykorzystany, obiekty i posiadana baza techniczna, która nie została zmarnowana i oczywiście kierowanie Stowarzyszeniem w najtrudniejszym okresie przez mojego poprzednika Pana Prezesa Grzegorza Jarząbka, którego za to podziwiam i bardzo cenię.
Proszę powiedzieć, ile osób obecnie zatrudnia Liga Obrony Kraju?
Obecnie w działalności gospodarczej i statutowej zatrudniamy 540 osób i około 310 wolontariuszy pracujących na rzecz działalności statutowe realizującej cele i zadania Ligi Obrony Kraju.
Jakie inwestycje związane z rozwojem LOK były realizowane na przestrzeni ostatnich kilku lat?
W ostatnich latach wybudowaliśmy Okręgowe Stacje Diagnostyczne w Poznaniu, Legnicy i Ciechanowie, zakupiliśmy teren i wybudowaliśmy strzelnicę dwu osiową z salami wykładowymi i zapleczem socjalnym na potrzeby klubów strzeleckich oraz plac manewrowy w Tarnobrzegu, budynek pod wynajem dla Wyższej Szkoły Humanistycznej oraz dla potrzeb statutowych krytą 50 m strzelnicę w Gdańsku, budynki OSK ze strzelnicami w Krośnie i Przemyślu, przeprowadziliśmy modernizację i remont pomieszczeń w Poznaniu, Krakowie i Wrocławiu na potrzeby hosteli, wykonaliśmy remonty budynków w Ośrodku Szkolenia Morskiego Jastarnia, jesteśmy w trakcie realizacji mariny na 140 jachtów na Jeziorze Dąbie w Szczecinie, zakupiliśmy terem nad Jeziorem Tarnobrzeskim i zakończyliśmy pierwszy etap budowy bazy płetwonurków. Przedstawiłem kilka większych przedsięwzięć inwestycyjnych ostatnich lat w LOK, o modernizacjach strzelnic w Wielkopolsce, Małopolsce na Warmii i Mazurach czy Podkarpaciu nie wspominam.
Jak oceniają Państwo przyszłość LOK i jakie mają Państwo plany na najbliższe lata?
Jestem przekonany o tym, że Liga Obrony Kraju mając tak duży potencjał osobowy i materiałowy będzie w kolejnych latach prężnie się rozwijała, wspierając system gospodarczy i obronny Polski, dając możliwość realizacji pasji i zainteresowań swoim członkom. Demokratyczne wybory na wszystkich szczeblach organizacyjnych będą desygnować do władz prężnych, oddanych i myślących nieszablonowo członków, którzy zastępując poprzedników będą wzmacniać, rozwijać nasze Stowarzyszenie nie zapominając o jej historii i osiągnięciach.
W 2019 roku Stowarzyszenie obchodzi brylantowy jubileusz swojej działalności. Czy w związku z tym LOK przewiduje specjalne obchody?
W tym roku Liga Obrony Kraju obchodzi 75. rocznicę powstania i jest to powód do naszej dumny. Jednocześnie cieszy nas to, że po zmianach ustrojowych i politycznych jesteśmy ciągle docenianym przez władze państwowe, samorządowe i społeczeństwo Stowarzyszeniem. Centralne obchody 75-lecia rozpoczną się w dniu 15 czerwca Mszą Świętą w Katedrze Polowej Wojska Polskiego i Nadzwyczajnym Zjazdem Delegatów w miejscowości Sękocin. Z tej okazji zostanie wybity Medal 75-lecia LOK, który wręczymy naszym zasłużonym członkom oraz osobom z nami współpracującym.
