Wśród przedsiębiorców panuje przekonanie, że najlepszą formą ochrony są patenty. Tymczasem sprawa nie jest wcale tak oczywista. Warto przeanalizować konkretny stan faktyczny oraz potrzeby przedsiębiorcy i dopiero wówczas dokonać wyboru. Są bowiem takie sytuacje, gdzie to nie patent a wzór przemysłowy sprawdzi się lepiej! W tym artykule przybliżę Ci nieco temat obu tych form ochrony. To co zaraz przeczytasz z pewnością Cię zaskoczy.
Wzór przemysłowy i patent, to nie to samo!
Przyjęło się, że ludzie używają słów „patent” czy „opatentować” jako synonim ochrony prawnej. Rzecznicy patentowi często słyszą od klientów, że Ci chcą opatentować logo czy meble. Ten język potoczny odbiega dość mocno od tego co stanowi prawo.
Wzór przemysłowy koncentruje się wokół wyglądu przedmiotu. Materiał z jakiego jest wykonana dana rzecz jest tu mniej istotny. Liczy się przede wszystkim to co widać. A to może wpłynąć na decyzję zakupową klienta. Nie jest bowiem tajemnicą, że kupujemy oczami. Często nawet nie dochodzimy do opisu technicznego przedmiotu. Wystarczy, że nam się po prostu podoba. Dotyczy to szczególnie odzieży, mebli i innych elementów wyposażenia domowego.
A co z patentami? Ta instytucja prawna służy do ochrony wynalazków. Czym jest wynalazek? To innowacyjne rozwiązanie technologiczne, które rozwiązuje konkretny problem. Czy fikuśna solniczka rozwiązuje jakiś problem? Nie, a więc nie da się jej opatentować, ale już ochrona w formie wzoru przemysłowego tak.
Zobacz również:
- Naruszenie znaku towarowego. Co za to grozi?
Czy oba te narzędzia prawne mogą chronić ten sam przedmiot?
Biorąc pod uwagę, to co napisałem wyżej, to wzór przemysłowy i patent nie mogą chronić tego samego przedmiotu. Pierwsza forma odnosi się do dizajnu, a druga do tego co zazwyczaj znajduje się wewnątrz przedmiotu.
Ale! No właśnie - prawo pełne jest różnych ale, wyjątków oraz przypadków szczególnych. Dlatego warto korzystać z pomocy rzecznika patentowego. Każdy przypadek należy analizować indywidualnie oraz w odniesieniu do tego, co dany przedsiębiorca chce osiągnąć.
Chcę przez to powiedzieć, że w niektórych sytuacjach istota danego rozwiązania technicznego będzie przejawiać się w tym co możemy zobaczyć na zewnątrz. Np. konstrukcja zawieszki toaletowej. O ile jest ona innowacyjna (np. pozwala równomiernie rozprowadzać wodę) to da się ją opatentować. Równocześnie jednak identyczne rysunki z opisu patentowego można załączyć do wniosku o rejestrację wzoru przemysłowego.
Przedsiębiorcy stawiają na praktyczne i skuteczne rozwiązania
Aktualnie wzory przemysłowe cieszą się wśród polskich przedsiębiorców ogromną popularnością. Samo zastrzeżenie wyglądu przedmiotu, daje już sporą przewagę nad konkurencją. Po przejściu całej procedury przed Urzędem Patentowym otrzymujemy świadectwo rejestracji. A to pozwala błyskawicznie usuwać nieuczciwą konkurencję z takich portali jak Allegro czy Amazon.
Kluczowa jest w tym przypadku szybkość procedury (kilkanaście dni) oraz koszty (dużo niższe niż przy patencie). Finalnie ta ochrona słabsza, ale szybsza i tańsza w ogólnym rozrachunku okazuje się bardziej praktyczna. Po co czekać 3 lata na uzyskanie patentu, skoro możesz konkurentowi zablokować sprzedaż już w dwa tygodnie.
Patent tylko dla cierpliwych!
Ochronę wzoru przemysłowego otrzymasz praktycznie od ręki. Tymczasem w przypadku patentu na wynalazek, sprawa nie jest bardziej skomplikowana. Za tym idzie oczywiście dużo silniejszy monopol prawny, więc często warto o niego zawalczyć.
Tu procedura może potrwać nawet kilka lat. W tym miejscu sam odpowiedz sobie na pytanie, czy masz na to czas? Czy możesz sobie pozwolić na kilkuletnie oczekiwanie na ochronę? Co z Twoim biznesem w razie uaktywnienia się nieuczciwej konkurencji? Jest to poważna niedogodność, ponieważ nie będziesz miał skutecznej broni do walki z konkurencją, która Cię kopiuje. Sam fakt oczekiwania na patent, nie daje Ci żadnej tymczasowej ochrony. Oczywiście warto informować o dokonanym zgłoszeniu, ale to ma jedynie walor odstraszający i nic więcej.
Korzyści jakie daje rejestracja wzoru przemysłowego
Pomimo tego, że patent faktycznie zapewnia najsilniejsza ochronę, warto rozważyć ochronę swojego rozwiązania w formie wzorów przemysłowych. Ma to szereg zalet, które łącznie mogą się okazać, dużo korzystniejsze niż ochrona patentowa. Chodzi przecież o praktykę i szybkie oddziaływanie na konkurencję.
Urzędowe potwierdzenie praw do produktu
Jeżeli stworzyłeś jakiś produkt, np. oryginalne krzesło to jakie masz dowody na to, że jesteś twórcą? A jeżeli wykonałeś je w ramach stosunku pracy, to te prawa przysługują Tobie czy pracodawcy? Odpowiedź na to pytanie jest w tej chwili drugorzędna, bo w przypadku sporu i tak wszystko trzeba będzie poprzeć dowodami. Twórczości nigdzie się nie rejestruje stąd ewentualne spory zawsze są trudne.
Te problemy jednak magicznie znikają, jeżeli taki mebel zastrzeżesz w formie wzoru przemysłowego. Urząd Patentowy przyzna Ci świadectwo rejestracji, gdzie znajdzie się informacja:
- jaki przedmiot podlega ochronie;
- od jakiej daty;
- na jakim terytorium oraz
- komu przysługują do niego prawa.
Mając w ręku takie świadectwo błyskawicznie zablokujesz sprzedaż naruszycielowi. Jednym mailem zgłosisz go do portalu sprzedażowego, który usunie mu ofertę. Analogicznie możesz postąpić na Facebooku, Instagramie czy YouTube.
Koszty na każdą kieszeń
Razem z pomocą rzecznika patentowego, rejestracja wzoru przemysłowego w Polsce to wydatek około 2-3 tysięcy. Na Unię Europejską nieco więcej. Tymczasem na badania patentowe i przygotowanie opisu patentowego trzeba poświęcić często między 10 a 30 godzin. To sprawia, że koszty oscylują wtedy w okolicach 10 tys. złotych.
Możesz oczywiście wszystkim zająć się samodzielnie, ale musisz być świadomy, że celem nie jest uzyskanie samego patentu. Zakres jego ochrony obejmuje to co będzie zapisane w zastrzeżeniach patentowych. Czyli od jakości tych zastrzeżeń będzie zależeć, to czy ktoś Ci taką ochronę obejdzie czy nie. To jak z grą na gitarze. Po przeczytaniu poradnika nie będziesz grał płynnie. Musisz na to poświęcić setki godzin. Tę umiejętność posiada rzecznik patentowy.
Szybkość uzyskiwania ochrony
Wzory przemysłowe zastrzega się w procedurze rejestrowej. W przeciwieństwie do procedury patentowej ekspert nie sprawdza czy na rynku są już identyczne lub podobne rozwiązania. To niesamowicie upraszcza wszystko i przyspiesza. Weryfikowane są tylko podstawowe wymogi jak przedstawienie wzoru na rysunkach czy zdjęciach, kompletność dokumentacji oraz uiszczone opłaty zgłoszeniowe.
Finalnie zdarza się, że ochrona na Unię Europejską może być przyznana dosłownie w kilka dni. To sprawia, że błyskawicznie możesz ogłosić w swojej ofercie, że prawo Cię chroni. Jesteś też w stanie niemal natychmiast egzekwować swoje prawa w stosunku do nieuczciwej konkurencji.
Nadal możesz ubiegać się o patent!
Jeżeli bardzo zależy Ci na uzyskaniu patentu, to rejestracja wzoru przemysłowego niczego nie blokuje. Możesz nadal ubiegać się o patent na swój wynalazek. Warunek jest tylko jeden – musisz zacząć od procedury patentowej. Po zastrzeżeniu wzoru i opublikowaniu na ten temat informacji istota rozwiązania dostaje się do powszechnej wiedzy. A to może oznaczać, że wynalazek nie będzie uznany za nowy. Oczywiście tylko wtedy, kiedy z tych rysunków można wyczytać na czym on polega.
Niemniej wiele firm korzysta z obu form ochrony. Najpierw zgłaszają wynalazek do opatentowania, a potem wzór przemysłowy do rejestracji. Mogą dzięki temu informować o tym, że minimalną ochronę już posiadają, a na tą silniejszą poczekają kilka lat.
Ochrona przed trollami patentowymi
Rejestracja wzorów przemysłowych jest niezwykle szybka. Dlatego nic dziwnego, że wykorzystują to nieuczciwi przedsiębiorcy. Wszak to okazja czyni złodzieja. Skoro urząd nie weryfikuje komu przysługują prawa do danego produktu każdy kto będzie ubiegał się o ochronę dostanie ją. Wykorzystują to często importerzy produktów z Chin. Zastrzegają wygląd odkurzacza, zabawki czy wiszącego fotela na siebie i usuwają konkurentów z Allegro. Sam portal nie weryfikuje kto ma w takim przypadku rację tylko zawsze staje po stronie właściciela zarejestrowanego wzoru.
Możesz tego uniknąć o ile wcześniej sam zastrzeżesz swoje wiodące produkty. To sprawi, że z jednej strony będziesz korzystał z tych wszystkich profitów o których pisałem, a z drugiej troll patentowy nie odważy się Ciebie zaatakować. Wszak będzie widział, że jesteś świetnie chroniony od strony prawnej.
